ದಿನೇಶ ಉಪ್ಪೂರ:
# *ರಾಜಸ್ಥಾನ ಯಾನ*
ಭಾಗ ೨೩
1762 ರಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾವಾಲ್ ಮುಲ್ರಾಜ್ ಕೋಟೆಯ ಹಿಡಿತ ಸಾಧಿಸುವವರೆಗೂ ಈ ಕೋಟೆ ಮೊಘಲರ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿತ್ತು. ಅದು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದಾಗಿ, ಕೋಟೆಯು ಮರಾಠರ ವಿನಾಶದಿಂದ ಪಾರಾಯಿತು . 1818 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 12 ರಂದು ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿ ಮತ್ತು ಮುಲ್ರಾಜ್ ನಡುವಿನ ಒಪ್ಪಂದವು ಮುಲ್ರಾಜ್‌ಗೆ ಕೋಟೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು ಕ್ರಿ.ಶ. 1820 ರಲ್ಲಿ ಮುಲ್ರಾಜ್ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ಅವರ ಮೊಮ್ಮಗ ಗಜ್ ಸಿಂಗ್ ಕೋಟೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಪಡೆದರು.
ಬ್ರಿಟಿಷ್ ರ ಆಗಮನದೊಂದಿಗೆ, ಕಡಲ ವ್ಯಾಪಾರವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ ಮತ್ತು ಬಾಂಬೆ ಬಂದರಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದಾಗಿ, ಜೈಸಲ್ಮೇರ್‌ನ ಸ್ಥಿತಿಯು ಕ್ರಮೇಣ ಆರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರ, ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮುಚ್ಚಲಾಯಿತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈ ನಗರವು ಅಂತರ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಾಣಿಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಕುಸಿತವಾಗಿ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, 1965 ಮತ್ತು 1971 ರ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ನಡುವಿನ ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಜೈಸಲ್ಮೇರ್‌ನ ಪಾತ್ರವು ಮತ್ತೆ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸುವಂತಾಗಿ, ಅಲ್ಲಿನ ಯೋಧರು ತೋರಿದ ಸಾಹಸವನ್ನು ಪ್ರಶಂಸಿಸಲಾಯಿತು.
ಇಂದು ಜೈಸಲ್ಮೇರ್ ಪಟ್ಟಣವು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಾಪಾರ ನಗರವಾಗಿ ಅಥವಾ ಪ್ರಮುಖ ಮಿಲಿಟರಿ ಹುದ್ದೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸದಿದ್ದರೂ, ಪಟ್ಟಣವು ಇನ್ನೂ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿ ಆದಾಯವನ್ನು ಗಳಿಸಲು ಅದಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಜೈಸಲ್ಮೇರ್‌ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ವಾಸಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಮತ್ತು ಇಂದಿಗೂ ಹಳೆಯ ಕೋಟೆಯು ಸುಮಾರು 4,000 ಜನರ ಕುಟುಂಬದ ವಾಸಸ್ಥಳವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಅವರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಮತ್ತು ರಜಪೂತ ಸಮುದಾಯಗಳಿಂದ ಬಂದವರು.
ಈ ಎರಡು ಸಮುದಾಯಗಳು ಒಮ್ಮೆ ಕೋಟೆಯ ಒಂದು ಕಾಲದ ಭತಿ ಆಡಳಿತಗಾರರಿಗೆ ಕಾರ್ಯಪಡೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಈ ಸೇವೆಯು ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕೋಟೆಯ ಗೋಡೆಗಳ ಒಳಗೆ ವಾಸಿಸಲು ಅರ್ಹತೆ ನೀಡಿತು. ಪ್ರದೇಶದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ನಿಧಾನಗತಿಯ ಹೆಚ್ಚಳದೊಂದಿಗೆ, ಪಟ್ಟಣದ ಅನೇಕ ನಿವಾಸಿಗಳು ಕ್ರಮೇಣ ತ್ರಿಕುಟಾ ಬೆಟ್ಟದ ಬುಡಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಪಟ್ಟಣದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಕೋಟೆಯ ಹಳೆಯ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ಮತ್ತು ಕೆಳಗಿನ ಪಕ್ಕದ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ.
ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ಇದ್ದ ರಾಜಪುರೋಹಿತರ ಒಂದು ಸುಂದರ ಮೂರುಮಹಡಿಯ ಮನೆಯನ್ನು ನೋಡಿದ ನಾವು ಅಲ್ಲಿಂದ ಕೋಟೆಯ ಹೊರಗೆ ಬಂದು ರಿಕ್ಷಾ ದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಓಣಿಯಂತಹ ಸಣ್ಣ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಹೋಗಿ ಪಟ್ವಾಂಕೀ ಹವೇಲಿ ಎಂಬ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಹೋದೆವು.
……...ಮುಂದುವರಿಯುವುದು.
ಫೋಟೋ ಮತ್ತು ವಿಡಿಯೋಗಳಿಗಾಗಿ ಕೆಳಗಿನ ಲಿಂಕ್ ನೋಡಿ.
https://drive.google.com/folderview?id=1sbuFZJU-AzIo_CSjqE1wNifD6GnpSH3p
# *ರಾಜಸ್ಥಾನ ಯಾನ*
ಭಾಗ ೨೩
1762 ರಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾವಾಲ್ ಮುಲ್ರಾಜ್ ಕೋಟೆಯ ಹಿಡಿತ ಸಾಧಿಸುವವರೆಗೂ ಈ ಕೋಟೆ ಮೊಘಲರ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿತ್ತು. ಅದು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದಾಗಿ, ಕೋಟೆಯು ಮರಾಠರ ವಿನಾಶದಿಂದ ಪಾರಾಯಿತು . 1818 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 12 ರಂದು ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿ ಮತ್ತು ಮುಲ್ರಾಜ್ ನಡುವಿನ ಒಪ್ಪಂದವು ಮುಲ್ರಾಜ್‌ಗೆ ಕೋಟೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು ಕ್ರಿ.ಶ. 1820 ರಲ್ಲಿ ಮುಲ್ರಾಜ್ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ಅವರ ಮೊಮ್ಮಗ ಗಜ್ ಸಿಂಗ್ ಕೋಟೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಪಡೆದರು.
ಬ್ರಿಟಿಷ್ ರ ಆಗಮನದೊಂದಿಗೆ, ಕಡಲ ವ್ಯಾಪಾರವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ ಮತ್ತು ಬಾಂಬೆ ಬಂದರಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದಾಗಿ, ಜೈಸಲ್ಮೇರ್‌ನ ಸ್ಥಿತಿಯು ಕ್ರಮೇಣ ಆರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರ, ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮುಚ್ಚಲಾಯಿತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈ ನಗರವು ಅಂತರ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಾಣಿಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಕುಸಿತವಾಗಿ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, 1965 ಮತ್ತು 1971 ರ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ನಡುವಿನ ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಜೈಸಲ್ಮೇರ್‌ನ ಪಾತ್ರವು ಮತ್ತೆ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸುವಂತಾಗಿ, ಅಲ್ಲಿನ ಯೋಧರು ತೋರಿದ ಸಾಹಸವನ್ನು ಪ್ರಶಂಸಿಸಲಾಯಿತು.
ಇಂದು ಜೈಸಲ್ಮೇರ್ ಪಟ್ಟಣವು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಾಪಾರ ನಗರವಾಗಿ ಅಥವಾ ಪ್ರಮುಖ ಮಿಲಿಟರಿ ಹುದ್ದೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸದಿದ್ದರೂ, ಪಟ್ಟಣವು ಇನ್ನೂ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿ ಆದಾಯವನ್ನು ಗಳಿಸಲು ಅದಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಜೈಸಲ್ಮೇರ್‌ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ವಾಸಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಮತ್ತು ಇಂದಿಗೂ ಹಳೆಯ ಕೋಟೆಯು ಸುಮಾರು 4,000 ಜನರ ಕುಟುಂಬದ ವಾಸಸ್ಥಳವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಅವರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಮತ್ತು ರಜಪೂತ ಸಮುದಾಯಗಳಿಂದ ಬಂದವರು.
ಈ ಎರಡು ಸಮುದಾಯಗಳು ಒಮ್ಮೆ ಕೋಟೆಯ ಒಂದು ಕಾಲದ ಭತಿ ಆಡಳಿತಗಾರರಿಗೆ ಕಾರ್ಯಪಡೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಈ ಸೇವೆಯು ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕೋಟೆಯ ಗೋಡೆಗಳ ಒಳಗೆ ವಾಸಿಸಲು ಅರ್ಹತೆ ನೀಡಿತು. ಪ್ರದೇಶದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ನಿಧಾನಗತಿಯ ಹೆಚ್ಚಳದೊಂದಿಗೆ, ಪಟ್ಟಣದ ಅನೇಕ ನಿವಾಸಿಗಳು ಕ್ರಮೇಣ ತ್ರಿಕುಟಾ ಬೆಟ್ಟದ ಬುಡಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಪಟ್ಟಣದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಕೋಟೆಯ ಹಳೆಯ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ಮತ್ತು ಕೆಳಗಿನ ಪಕ್ಕದ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ.
ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ಇದ್ದ ರಾಜಪುರೋಹಿತರ ಒಂದು ಸುಂದರ ಮೂರುಮಹಡಿಯ ಮನೆಯನ್ನು ನೋಡಿದ ನಾವು ಅಲ್ಲಿಂದ ಕೋಟೆಯ ಹೊರಗೆ ಬಂದು ರಿಕ್ಷಾ ದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಓಣಿಯಂತಹ ಸಣ್ಣ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಹೋಗಿ ಪಟ್ವಾಂಕೀ ಹವೇಲಿ ಎಂಬ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಹೋದೆವು.
……...ಮುಂದುವರಿಯುವುದು.
ಫೋಟೋ ಮತ್ತು ವಿಡಿಯೋಗಳಿಗಾಗಿ ಕೆಳಗಿನ ಲಿಂಕ್ ನೋಡಿ.
https://drive.google.com/folderview?id=1sbuFZJU-AzIo_CSjqE1wNifD6GnpSH3p
ಕಾಮೆಂಟ್‌ಗಳಿಲ್ಲ:
ಕಾಮೆಂಟ್‌ ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿ