ಶುಕ್ರವಾರ, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 18, 2019

ದಿನೇಶ ಉಪ್ಪೂರ:

*ರಾಜಸ್ಥಾನ ಯಾನ*

ಭಾಗ ೪.
ಸುಮಾರು 138 ಕೋಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ, ಹವೇಲಿಯ ಒಳಾಂಗಣವನ್ನು ಅಸಾಧಾರಣ ಕನ್ನಡಿ ಕೆಲಸದಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹವೇಲಿಯ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಕ ಗಾಜಿನ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಮ್ಯೂರಲ್ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಸುಂದರವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹವೇಲಿಯ ದ್ವಾರಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಅಷ್ಟೇ ಆಕರ್ಷಕವಾದ ಎರಡು ಅಂತಸ್ತಿನ ಕಮಲದ ಕಾರಂಜಿ ಹೊಂದಿರುವ ಆಕರ್ಷಕ ಪ್ರಾಂಗಣವು ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತದೆ. ಬಾಗೋರ್ ಕಿ ಹವೇಲಿಯಲ್ಲಿ ಕುವಾನ್ ಚೌಕ್, ನೀಮ್ ಚೌಕ್ ಮತ್ತು ತುಳಸಿ ಚೌಕ್ ಎಂಬ ಮೂರು ಚೌಕ್‌ಗಳಿವೆ.

ಕುವಾನ್ ಚೌನ್ ಅಥವಾ ವೆಲ್ ಕೋರ್ಟ್ ಬಾಗೋರ್ ಕಿ ಹವೇಲಿಯ ನೆಲಮಹಡಿಯಲ್ಲಿದೆ, ಹವೇಲಿಯ ಮೊದಲ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಬೇವಿನ ಚೌಕ್ ಆಕರ್ಷಕ ಹಿತ್ತಾಳೆ ಬಾಗಿಲುಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿಗೆ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಈಗಲೂ ಈ ಸ್ಥಳವು ವಿವಿಧ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ನೋಡಲೆಂದೇ ನಾವು ಕಾದು ಕುಳಿತದ್ದು.

ಮೊದಲ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮುಗಿದು ಜನರೆಲ್ಲ ಮೆಟ್ಟಿಳಿದು ಬಂದ ಮೇಲೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಒಳಗೆ ಬಿಟ್ಟರು. ಮೊದಲೇ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಟಿಕೇಟು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದ ನಾವು ಮೆಟ್ಟಿಲು ಹತ್ತಿ ಹೋಗಿ ವಿಶಾಲವಾದ ಬೇವಿನ ಚೌಕಿಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದೆವು. ಫೋಟೋ ಮತ್ತು ವಿಡಿಯೋ ತೆಗೆಯಬೇಕಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಹಣ ಕೊಡಬೇಕಾಗಿದ್ದು ಗೌತಮ್ ಹಣ ಪಾವತಿಸಿ ರಸೀದಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು.

ಬಾಗೋರ್ ಕಿ ಹವೇಲಿಯ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆ ಧರೋಹರ್ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಗಂಟೆಯ ಅವಧಿಯ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಬೇವಿನ ಚೌಕ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ನೀಮ್ ಮರದ ಕಟ್ಟೆಯ ಹತ್ತಿರ ಇರುವ ಸುಂದರವಾದ ಬಾಲ್ಕನಿಯಲ್ಲಿ ಈ  ರಾಜಸ್ಥಾನಿ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಒಂದು ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
ವೇದಿಕೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಹಲಗೆಯ ಮೇಲೆ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಹಾಸಿ ಆಸನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅನುಭವಿಸಲು ಟೆರೇಸ್‌ನ ಮೂರು ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಂಚಗಳನ್ನು ಇರಿಸಿ, ದೊಡ್ಡ ಹಾಸಿಗೆಗಳನ್ನು ಹಾಸಿ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಹೋಗಿ ನಾವು ಕುಳಿತುಕೊಂಡೆವು.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರಾಜಸ್ಥಾನಿ ಉಡುಪನ್ನು ಧರಿಸಿದ ರಾಜಸ್ಥಾನ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆ ಮೊದಲು ನೀಡಿದ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಪರಿಚಯದೊಂದಿಗೆ ಧರೋಹರ್ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಡ್ರಮ್ ಅನ್ನು ಹೊಡೆಯುವುದು, ಶಂಖ ಚಿಪ್ಪು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಾಡಿನಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು.

ಪ್ರದರ್ಶನವು ತಬಲಾ ಮತ್ತು ಹಾರ್ಮೋನಿಯಂ ನುಡಿಸುವ ಸಂಗೀತಗಾರರ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾದ ರಾಜಸ್ಥಾನೀ ಉಡುಪುಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಂದ ಸಂಯೋಜಿತ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.

ಮೊದಲ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಚಾರಿ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಕರು ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಹಿತ್ತಾಳೆಯ ಮಡಕೆಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಕೌಶಲ್ಯದಿಂದ ಸಮತೋಲನದಿಂದ ಕುಣಿಯುತ್ತಾರೆ.
ತರ್ಹಾ ಟಾಲ್ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಮುಂದಿನ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಸಂಗೀತದ ಲಯಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ನರ್ತಕರು ತಮ್ಮ ಕೈ ಕಾಲುಗಳಿಗೆ ಕಟ್ಟಿರುವ 13 ಮಂಜೀರಗಳನ್ನು (ತಾಳಗಳು) ನುಡಿಸುತ್ತಾ ಬಗೆಬಗೆಯ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಹಾವಭಾವಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾ ನರ್ತಿಸುತ್ತಾರೆ.. ಪ್ರದರ್ಶನದ ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಕುವನ್ನು ಹಿಡಿದು ತಮ್ಮ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಹಿತ್ತಾಳೆ ಮಡಕೆಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಮತ್ತು ಮಂಜಿರಾಗಳನ್ನು ಹೊಡೆಯುತ್ತಾ ಕುಣಿಯುತ್ತಾರೆ.

ನೀರಿನ ಸಮಸ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವ ರಾಜಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನೀರನ್ನು ಕೊಡಪಾನಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಂಗಸರೇ ತರುತ್ತಿದ್ದು ಆಗ ಸೃಷ್ಟಿ ಯಾದ ನೃತ್ಯಗಳಿವು ಎನ್ನಬಹುದೇನೋ  ಗಂಡಸರು ಒಂದು  ಸಣ್ಣ ಸ್ಕಿಟ್ ನಡೆಸಿದರು. ಅದರಲ್ಲಿ ಕಾಳಿಯು ಮಹಿಷಾಸುರನನ್ನು ಸಂಹಾರ ಮಾಡುವ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ ಅಥವ ಕರ್ನಾಟಕದ ವಿವಿಧ ನೃತ್ಯಪ್ರಕಾರಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಅಲ್ಲಿಯ ನೃತ್ಯಗಳು ಕಾಲಾನುಸಾರ ಬದಲಾವಣೆಗೊಳ್ಳದೇ ಹಾಗೇ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡ ಕಲೆಯಾಗಿದ್ದಂತೆ ಕಂಡಿತು.
ಗೋರ್ಬಂದ್ ನೃತ್ಯವು ಮುಂದಿನ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ನರ್ತಕರು ಕನ್ನಡಿಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಉಡುಗೆಗಳನ್ನು ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾ ಮಾಡುತ್ತಾ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ಕೈ ಕೈ ಹಿಡಿದು ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುತ್ತಾರೆ, ಈ ಪ್ರದರ್ಶನವು  ಬಾಲ್ಯದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ಕೈ ಕೈ ಹಿಡಿದು ಸುತ್ತುತ್ತಿದ್ದುದನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ.
ಮುಂದಿನದು ರಾಜಸ್ಥಾನಿ ಪಪೆಟ್ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕ ಮಕ್ಕಳ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಮುದಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಫಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಕೈಗೊಂಬೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಹಾಸ್ಯ ಸ್ಕಿಟ್‌ಗಳು ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಹಾಸ್ಯವನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತವೆ.

ಪ್ರದರ್ಶನಗಳ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನದು ಘುಮರ್ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಉನ್ನತ ದರ್ಜೆಯ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನ, ಅಲ್ಲಿನ ಸಂಗೀತದ ಪ್ರಕಾರ ನರ್ತಕರು ಲಯಬದ್ಧ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

ಪ್ರದರ್ಶನದ ಅಂತಿಮ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಭವಾನಿ ನೃತ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿಯ ಪ್ರದರ್ಶಕಿ ತನ್ನ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಮಣ್ಣಿನ ಮಡಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ. ಹರಿವಾಣದ ಮೇಲೆ ನಿಂತು ನಡೆಯುವುದು, ಗಾಜಿನ ತುಂಡುಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಂತು ನರ್ತಿಸುವುದೂ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವಾಗ  ತನ್ನ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ 13 ಮಡಕೆಗಳವರೆಗೆ ಪೇರಿಸಿಟ್ಟು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಅತ್ಯಂತ ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿದೆ.

ಅದನ್ನೆಲ್ಲವನ್ನು ನೋಡಿ ಕಣ್ತುಂಬಿಕೊಂಡ ನಾವು ರಾತ್ರಿ ನಮ್ಮ ಅಪಾರ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ ಗೆ ಬಂದೆವು.  ಕುಕ್ ಮಾಡಿ ಇಟ್ಟಿದ್ದ ಅಡುಗೆಯನ್ನು ಊಟಮಾಡಿ ಹಾಯಾಗಿ ನಿದ್ದೆ ಮಾಡಿದೆವು
                                           *…...ಮುಂದುವರಿಯುವುದು*


ವಿಡಿಯೋ ಮತ್ತು ಫೋಟೋ ಗಾಗಿ ಕೆಳಗಿನ ಲಿಂಕ್ ನೋಡಿ,

bagore ki haveli
https://drive.google.com/drive/folders/18lDMx0stDVDDJ9RBWf1nJmLy2za9nvWu?usp=sharing

ಕಾಮೆಂಟ್‌ಗಳಿಲ್ಲ:

ಕಾಮೆಂಟ್‌‌ ಪೋಸ್ಟ್‌ ಮಾಡಿ